Ο βιγκανισμός (veganism) -ή αλλιώς η αυστηρή χορτοφαγία- αν και μετράει περισσότερο από μισό αιώνα ζωής, μόλις τα τελευταία χρόνια έχει κάνει τη δυναμική εμφάνιση του στα ελληνικά γαστριμαργικά δρώμενα, χάρη κυρίως στον ακτιβισμό.

Η βασική διαφοροποίηση του από τις άλλες διατροφικές συνήθειες είναι ότι έχει ένα ιδεολογικό υπόβαθρο. Οι οπαδοί του ασπάζονται τη φιλοσοφία της μη βίας απέναντι στα ζώα. Έτσι, αποκλείουν από το τραπέζι τους, όχι μόνο λευκό και κόκκινο κρέας, αλλά και κάθε τροφή, που παράγεται από ζώα ή ακόμα κι έντομα. Κάτι που αυτομάτως σημαίνει την απόρριψη γαλακτοκομικών, αυγών, μελιού κλπ. Σε αυτό το σημείο είναι που διαφέρουν από τους vegeterians, καθώς οι τελευταίοι τρέφονται με ζωικά παράγωγα.

Γενικότερη φιλοσοφία

Ο βιγκανισμός ως φιλοσοφία δεν περιορίζεται μόνο στη τροφή, αλλά σε όλο το φάσμα της καθημερινότητας, καθώς αποκλείει τη χρήση ρούχων φτιαγμένων από ζώα (πχ. δερμάτινα, γούνες κλπ), προϊόντων για την παρασκευή των οποίων έγιναν πειράματα σε ζώα (πχ. καλλυντικά), αλλά και προϊόντα των οποίων η παραγωγή προϋποθέτει, είτε βία ενάντια σε ζώα (πχ. φοινικέλαιο), είτε εκμετάλλευσή τους.

Οι πρώτοι vegans

Η παλαιότερη οργάνωση είναι η Vegan Society και ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 1944 στο Μπέρμιγχαμ από το Donald Watson, τη Elsie “Sally” Shrigley και 23 ακόμα άτομα. Ο Watson επινόησε τον όρο «vegan» κρατώντας τα τρία πρώτα και τα δύο τελευταία γράμματα της λέξης «vegetarian».

Παγκόσμια Ημέρα

Το 1994, η τότε πρόεδρος της Vegan Society Louise Wallis, θέλοντας να γιορτάσει τα 50 χρόνια από την ίδρυση της οργάνωσης, πραγματοποίησε την πρώτη World Vegan Day (Παγκόσμια Ημέρα Αυστηρής Χορτοφαγίας) την 1η Νοεμβρίου. Μη γνωρίζοντας την ακριβή ημέρα ίδρυσης της οργάνωσης, επέλεξε την 1η του μήνα, ώστε να συμπίπτει με το αμερικάνικο Halloween και τη μεξικάνικη Ημέρα των Νεκρών. Έκτοτε η 1η Νοεμβρίου καθιερώθηκε ως World Vegan Day και γιορτάζεται σε διάφορες πόλεις του κόσμου.

Βιγκανισμός και στατιστική

• Στην Ελλάδα το 0,8% του πληθυσμού δηλώνει vegan, σύμφωνα με δημοσίευμα του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Αυτό μεταφράζεται σε 80.000 περίπου ανθρώπους.
• Η πλειοψηφία των Ελλήνων vegans είναι ηλικίας 10 έως 25 ετών.
• Σημαντικές vegan κοινότητες υπάρχουν στο Ισραήλ (15% του πληθυσμού), στην Πολωνία (7%), στη Μεγάλη Βρετανία (7%) και στη Γερμανία (6%), ενώ οι τάσεις είναι συνεχώς αυξητικές.
• Παγκοσμίως οι vegans ξεπερνούν τα 50 εκατομμύρια, στην πλειοψηφία τους νεαρά άτομα.
• Το 2018, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι vegans σχεδόν διπλασιάστηκαν, καθώς καταγράφηκε αύξησή τους κατά 94%
• Στις ΗΠΑ την τελευταία 4ετία οι καταναλωτές, που δηλώνουν vegan αυξήθηκαν κατά 600%. Το 2014 μόλις το 1% των Αμερικάνων δήλωναν vegan. Το 2017 το ποσοστό ανέβηκε στο 6%.
• Στο Ηνωμένο Βασίλειο η αύξηση των vegans σε σχέση με 10 χρόνια πριν είναι 350%, σύμφωνα με έρευνα της Vegan Society σε συνεργασία με το περιοδικό Vegan Life. Το δε ποσοστό του vegan πληθυσμού, όπως προκύπτει από ακόμα πιο πρόσφατη έρευνα, είναι 7%.
• Στην Πορτογαλία, την τελευταία 10ετία παρατηρήθηκε αύξηση των vegan κατά 400%.
• Στην Κίνα, με την ενθάρρυνση της κυβέρνησης, στόχος είναι η μείωση της κατανάλωσης κρέατος κατά 50%. Οι έρευνες δείχνουν ότι από το 2015 έως και το 2020 η χορτοφαγική αγορά της χώρας θα έχει αύξηση 17%. Στο Χονγκ Κονγκ ήδη το ποσοστό είναι στο 22% επί του συνόλου.